В данной статье рассматриваются роль и стратегическое значение внутреннего аудита в оценке эффективности систем внутреннего контроля и управления рисками в коммерческих банках. Внутренний аудит является важным инструментом обеспечения прозрачности, безопасности и стабильности банковской деятельности, который служит для оценки функционирования системы внутреннего контроля, выявления существующих рисков и повышения эффективности управления ими. Автор анализирует роль, задачи и условия эффективной деятельности внутреннего аудита на основе требований Базеля III и международного опыта. Также рассматриваются существующие проблемы внутреннего аудита в банковской системе Узбекистана и разрабатываются практические рекомендации по его совершенствованию.

Ushbu maqolada banklarda elektron pullar bilan bog‘liq buxgalteriya hisobini yuritish va ularni audit qilish tizimining zamonaviy talablar asosida takomillashtirish masalalari tahlil qilingan. Raqamli iqtisodiyot rivojlanishi sharoitida elektron pullar bank amaliyotining ajralmas qismiga aylanib bormoqda. Shu bois ularni hisobga olishda xalqaro moliyaviy hisobot standartlariga (XMS) muvofiq yondashuvlar zarur bo‘lib bormoqda. Maqolada O‘zbekiston banklarida elektron pul operatsiyalarining buxgalteriya yozuvlari, ichki nazorat tizimi va tashqi audit jarayonlari chuqur o‘rganilgan hamda mavjud muammolar va yechim yo‘llari aniq ko‘rsatib berilgan. Xususan, elektron pul operatsiyalarining avtomatlashtirilgan nazorat mexanizmlarini kuchaytirish, raqamli audit vositalarini joriy etish va buxgalteriya hisobotini real vaqt rejimida yuritish kabi takliflar ilgari surilgan. Xalqaro amaliyotlar asosida solishtirma tahlillar o‘tkazilib, O‘zbekistonda ushbu sohani rivojlantirishga qaratilgan konseptual tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Mazkur maqolada Mahmudxo‘ja Behbudiyning “Bizni kemiruvchi illatlar” asaridagi tanqidiy ruh, islohotparvarlik g‘oyalari hamda ma’rifat targ‘iboti badiiy va ijtimoiy tahlil asosida yoritiladi. Muallif tomonidan ilgari surilgan illatlar – jaholat, e’tiqodsizlik, tarbiya va ta’limdagi zaiflik, xalqning ijti theoiy sustligi chuqur tahlil qilinib, ular bugungi kun bilan qiyosiy asosda tahlil etiladi. Behbudiyning tanqidi o‘tkir, xalqning ruhiy uyg‘onishiga xizmat qiluvchi vosita sifatida ko‘rsatiladi. Asardagi badiiy ifoda, stilistik vositalar va publitsistik ohang maqolada tahlil markazida turadi. Maqola adabiy-tarixiy yondashuv asosida yozilgan bo‘lib, jadid adabiy merosini chuqur o‘rganishga xizmat qiladi.

Ushbu ilmiy maqolada innovatsion loyihalarni moliyalashtirish jarayonida yuzaga keladigan asosiy tavakkalchiliklar, ularning kelib chiqish sabablari va ta’sir doirasi chuqur tahlil qilinadi. Innovatsion loyihalar o‘z mohiyatiga ko‘ra yuqori noaniqlik, texnologik yangilik va tijorat xavfliligi bilan ajralib turadi, bu esa ularning moliyaviy qo‘llab-quvvatlanishini murakkablashtiradi. Maqolada moliyaviy, texnologik, bozor, huquqiy va boshqaruv risklari turli mezonlar asosida tasniflanadi va baholanadi. Shuningdek, har bir risk turining innovatsion loyiha samaradorligiga qanday ta’sir ko‘rsatishi amaliy misollar asosida tahlil etiladi. Maqolada risklarni boshqarishning zamonaviy yondashuvlari – diversifikatsiya, bosqichma-bosqich moliyalashtirish (stage-gate modeli), venchur kapital fondlari, biznes farishtalar (business angels), davlat grantlari va subsidiya dasturlari kabi moliyalashtirish vositalari yoritib berilgan. Xususan, O‘zbekiston Respublikasida innovatsion muhitni shakllantirishda mavjud infratuzilmaviy va institutsional imkoniyatlar tahlil qilinadi, risklarni kamaytirishga xizmat qiluvchi tashkiliy va huquqiy mexanizmlar bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqiladi.

Maqolada art-pedagogika tushunchasining mohiyati va uning maktab o‘quvchilarini estetik tarbiyalashdagi o‘rni yoritilgan. Xorijiy davlatlar, xususan, Finlandiya ta’lim tizimi tajribasi tahlil qilinib, uning O‘zbekiston ta’lim tizimiga ta’siri ko‘rsatib berilgan. Shuningdek, art-pedagogika maktab yoshidagi bolalarning ijodkorlik salohiyati, estetik didi, madaniy ongini shakllantirishdagi ahamiyati ilmiy-nazariy jihatdan asoslangan.