В статье рассматриваются возможности использования игровых методов в обучении русскому языку в начальной школе. Определяется актуальность игровой деятельности как ведущего вида активности младших школьников, позволяющего формировать мотивацию к изучению языка и развивать речевые, когнитивные и коммуникативные умения. На основе анализа психолого-педагогической литературы (Л. С. Выготский, Д. Б. Эльконин, К. Д. Ушинский и др.) раскрываются теоретические основы применения игровых методов. Приводится классификация игр (дидактические, ролевые, интерактивные) и примеры их практического использования на уроках русского языка.

Mazkur ilmiy maqolada tijorat banklari faoliyatida kredit riskining mohiyati, uni baholashning nazariy va amaliy asoslari hamda boshqarish mexanizmlarini takomillashtirish yo‘llari yoritiladi. Xalqaro moliya bozorlaridagi beqarorlik, milliy iqtisodiyotdagi islohotlar va raqamli transformatsiya jarayonlari sharoitida kredit riskini samarali boshqarish bank tizimining moliyaviy barqarorligi va barqaror rivojlanishini ta’minlovchi muhim omil sifatida ko‘rilmoqda. Maqolada kredit riskini baholashning an’anaviy va zamonaviy usullari – moliyaviy ko‘rsatkichlar tahlili, kredit skoring tizimlari, stress-test va ssenariy tahlillari hamda IFRS 9 asosida kutilayotgan kredit yo‘qotishlarini hisoblash mexanizmlari batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, Basel III talablariga mos risk-menejment tizimlari, kredit portfelini diversifikatsiya qilish, garov va kafolat mexanizmlarini kuchaytirish, raqamli texnologiyalarni risk monitoringida qo‘llashning samaradorligi o‘rganiladi.

Mazkur maqolada tijorat banklarida aktivlarning qadrsizlanishi tushunchasi, uning iqtisodiy mohiyati va bank faoliyatidagi ahamiyati yoritilgan. Aktivlarning qadrsizlanishi kredit portfeli, investitsiyalar, asosiy vositalar hamda nomoddiy aktivlar qiymatiga ta’sir etuvchi muhim omil sifatida ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot davomida xalqaro moliyaviy hisobot standartlari, xususan, IAS 36 va IFRS 9 talablarining milliy buxgalteriya amaliyotidagi qo‘llanishi tahlil qilingan. Shuningdek, O‘zbekiston tijorat banklari faoliyatida mavjud muammolar – aktivlar qiymatini baholashdagi cheklovlar, kutilayotgan kredit yo‘qotishlarini hisoblashdagi kamchiliklar hamda shaffoflik darajasining pastligi ko‘rsatib berilgan. Muallif tomonidan aktivlarning qadrsizlanishi hisobini takomillashtirish bo‘yicha bir qator takliflar ishlab chiqilgan: xalqaro standartlarga to‘liq o‘tish, zamonaviy statistik va matematik modellarni joriy etish, sun’iy intellekt asosidagi risk tahlili tizimlaridan foydalanish, moliyaviy hisobotlarda ma’lumotlarni kengroq ochib berish hamda bank xodimlarining malakasini oshirish. Tadqiqot natijalari banklarning moliyaviy barqarorligini ta’minlash, investorlar ishonchini mustahkamlash va xalqaro moliya bozorlariga integratsiyani jadallashtirishga xizmat qiladi.

Mazkur ilmiy maqolada O‘zbekiston tijorat banklarida valyuta pozitsiyasini boshqarish masalalari yoritilgan. Valyuta pozitsiyasining iqtisodiy mohiyati, uning bank faoliyatidagi o‘rni hamda milliy moliya tizimiga ta’siri chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, tijorat banklari faoliyatida ochiq va yopiq valyuta pozitsiyalari, ular bilan bog‘liq risklar va ularni minimallashtirish usullari ko‘rib chiqilgan. Tadqiqot jarayonida O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining normativ-huquqiy hujjatlari, xalqaro standartlar (Bazel qo‘mitasi tavsiyalari) hamda 2020–2024 yillar statistik ma’lumotlari asos qilib olingan. Natijada tijorat banklarida valyuta pozitsiyasini samarali boshqarishning asosiy yo‘llari sifatida natural hedging, derivativ instrumentlardan foydalanish, aktiv va majburiyatlarni diversifikatsiya qilish hamda ichki risk-menejment tizimini kuchaytirish zarurligi asoslab berilgan. Muallif tomonidan valyuta risklarini kamaytirish, xalqaro tajribalarni joriy etish va zamonaviy raqamli texnologiyalar asosida monitoring tizimini rivojlantirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan.

Ushbu maqola kremniyga ultrabinafsha (UV) nurlar taʼsirining elektrofizik xossalarga qanday oʻzgarishlar olib kelishini oʻrganadi. Unda kremniyning shakliga, nurlanish intensivligi va toʻlqin uzunligiga qarab UV nurlari turlicha taʼsir koʻrsatishi taʼkidlangan. Maqolada asosiy taʼsirlar, jumladan, fotoionizatsiya va fotoelektron emissiya hodisalari batafsil tushuntirilgan. Bundan tashqari, maqolada yuqori intensivlikdagi UV nurlarining kremniyning kristall panjarasidagi bogʻlanishlarni buzishi va optik singdirish (absorbtsiya)ni kuchaytirishi, bu esa elektron-kovak juftliklari hosil boʻlishiga olib kelishi ham koʻrsatilgan. Maqolaning ikkinchi qismida esa laboratoriya tajribasi tahlil qilinadi. Unda kremniy namunasiga UV nurlari tushirilishi natijasida namuna tarkibidagi kislorod va uglerod miqdorlarining oʻzgarishi oʻrganilgan. Grafiklar asosida kislorod konsentratsiyasining notekis, tebranuvchi tarzda oʻzgarishi koʻrsatilgan. Bu holat oksidlanish bilan bir qatorda yuzadan kislorodning ajralib chiqishi (desorpsiya) kabi murakkab jarayonlar bilan izohlanadi.