MODELING ECONOMIC PROCESSES USING INTEGRALS

Linking mathematics education with real-life processes is one of the priority directions of modern pedagogy, and particularly in the context of academic lyceums it is essential to develop students’ awareness of the practical significance of mathematical knowledge as well as their ability to apply it in future professional activities. This article provides an in-depth scientific and methodological analysis of the economic meaning of the integral concept and substantiates the role of integrals in modeling continuous economic processes, including total cost, total revenue, production dynamics over time, savings, and consumption processes. It is demonstrated that modeling economic processes through integrals enables students to connect the theoretical foundations of mathematical analysis with real economic situations, thereby fostering analytical thinking and functional literacy on the basis of sound scientific arguments [1], [5].


24.12.2025 Volume Issue View more Download
INGLIZ TILINI O‘QITISHDA KOMMUNIKATIV YONDASHUVNING AFZALLIKLARI

Mazkur maqolada ingliz tilini o‘qitish jarayonida kommunikativ yondashuvning nazariy-metodik asoslari, uning an’anaviy grammatik-tarjima usullari bilan qiyosiy ustun jihatlari hamda zamonaviy ta’lim muhitida, xususan, tabiiy fanlar, jumladan biologiya yo‘nalishida ta’lim olayotgan o‘quvchi va talabalarning kasbiy-kommunikativ kompetensiyalarini shakllantirishdagi samaradorligi chuqur tahlil qilinadi. Maqolada kommunikativ yondashuvning real nutqiy vaziyatlarga asoslanishi, talabalarning faol ishtirokini ta’minlashi, fanlararo integratsiyani kuchaytirishi hamda biologik terminologiyani kontekst asosida o‘zlashtirishga imkon yaratishi ilmiy-metodik dalillar asosida yoritiladi. Tadqiqot davomida xorijiy va mahalliy ilmiy manbalar tahlil qilinib, kommunikativ yondashuvning o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi pedagogik hamkorlikni rivojlantirishdagi o‘rni asoslab beriladi.


24.12.2025 Volume Issue View more Download
BEL OG‘RIQLARINI DAVOLASHDA MANUAL TERAPIYA VA FIZIOTERAPIYA USULLARINING INTEGRATSIYALASHGAN MODELI

Mazkur maqolada bel og‘riqlarining etiologik mexanizmlari, umurtqa pog‘onasi segmentlarida sodir bo‘ladigan funksional buzilishlarning patobiologik asoslari, shuningdek, ularni bartaraf etishda manual terapiya va fizioterapiya usullarining o‘zaro integratsiyasi samaradorligini yoritishga qaratilgan ilmiy tahlillar keltirilgan bo‘lib, ayniqsa, muskuloskelet tizimi faoliyatidagi disbalanslarni tuzatishda qo‘llaniladigan qo‘l bilan manipulyatsiya, yumshoq to‘qimalar mobilizatsiyasi, tortish muolajalari, elektroterapiya, ultratovush, magnitoterapiya, harakat terapiyasi kabi muolajalar kompleks qo‘llanilganda yuzaga keladigan sinergetik ta’sirlar chuqur biologik-fiziologik nuqtayi nazardan sharhlanadi [1], [4], [13]. Bel og‘rig‘ining surunkali shaklga o‘tishida paylar, ligamentlar va paravertebral mushaklarda rivojlanadigan miofastsial disfunktsiyalarni kamaytirishda har ikki usulning to‘g‘ri ketma-ketlikda qo‘llanishi tiklanishga qisqa muddatda erishishni ta’minlashi ilmiy manbalar asosida asoslab beriladi.


24.12.2025 Volume Issue View more Download
BADIIY ASARDA SHAKL VA MAZMUN TUSHUNCHASI

Ushbu maqolada badiiy asarda shakl va mazmun tushunchalarining nazariy mohiyati hamda ularning o‘zaro dialektik birligi yoritiladi. Shakl va mazmun kategoriyalarining falsafiy-estetik asoslari tahlil qilinib, ularning badiiy asar yaratilishidagi o‘rni ochib beriladi. Maqolada shaklning badiiy asarning tashqi tuzilishi va kompozitsiyasini belgilashi, mazmunning esa asarning g‘oyaviy-falsafiy mohiyatini ifodalashi misollar asosida asoslab beriladi. Abdulla Qahhorning “O‘g‘ri” hikoyasi hamda Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” romani misolida shakl va mazmunning uyg‘unligi, ularning ijtimoiy muammolarni badiiy aks ettirishdagi ahamiyati tahlil qilinadi. Maqolada badiiy asarning o‘quvchi ongida qayta talqin qilinishi va mazmunning ko‘p qatlamliligi masalasiga ham e’tibor qaratiladi.


24.12.2025 Volume Issue View more Download
OLIY TA’LIM MUASSASALARIDA ICHKI AUDIT NAZORATINI AMALGA OSHIRISH VA UNI TAKOMILLASHTIRISH YO‘LLARI

Mazkur ilmiy maqolada oliy ta’lim muassasalarida ichki audit nazoratini tashkil etish va amalga oshirishning nazariy-metodologik asoslari hamda amaldagi holati kompleks tarzda tahlil qilinadi. Ichki audit tizimining oliy ta’lim muassasalarida moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining shaffofligini ta’minlash, byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘lardan maqsadli va samarali foydalanish, moliyaviy intizomni mustahkamlash hamda korrupsion holatlarning oldini olishdagi o‘rni ochib beriladi. Maqolada ichki audit faoliyatini tashkil etish jarayonida uchrayotgan asosiy muammolar, jumladan, normativ-huquqiy bazaning yetarli darajada takomillashmaganligi, ichki audit xodimlarining malaka darajasi, riskga asoslangan audit yondashuvlarining yetarli darajada joriy etilmagani va raqamli texnologiyalardan foydalanish darajasining pastligi tahlil qilinadi. Shuningdek, ilg‘or xorijiy tajribalar asosida oliy ta’lim muassasalarida ichki audit nazoratini takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlari belgilab berilib, ichki audit tizimini modernizatsiya qilish, audit jarayonlarini raqamlashtirish, risklarni boshqarish mexanizmlarini kuchaytirish hamda ichki auditning boshqaruv qarorlarini qabul qilishdagi rolini oshirishga qaratilgan ilmiy-amaliy taklif va tavsiyalar ishlab chiqiladi.


24.12.2025 Volume Issue View more Download
Telegram ZENODO OpenAire Copernicus Cyberleninka Google Scholar Impact Factor