В данной статье рассматривается вопрос формирования когнитивной компетенции у учащихся в процессе обучения родному языку, а именно – принципы и технологии формирования когнитивной компетенции. При обсуждении принципов формирования когнитивной компетенции особое внимание уделяется коммуникативному подходу, компетентностному подходу, а также лингвистическим, психолингвистическим и методическим принципам коммуникативно-когнитивных методов, занимающих важное место в национальной и мировой методиках, на основе которых проведен анализ и дана оценка научным исследованиям. Дана рекомендация по подготовительному этапу формирования когнитивной компетенции учащихся с использованием таких типов упражнений, как имитационные, трансформационные и коммуникативные.

Mazkur maqolada ingliz sayyohi va tadqiqotchisi A. Byornsning ma’lumotlari asosida XIX asr o‘rtalarida Buxoro amirligidagi savdo holati yoritiladi. O‘sha davrda Buxoro Rossiya imperiyasi bilan faol iqtisodiy aloqalarni yo‘lga qo‘ygan bo‘lib, bu davlat uning asosiy tashqi savdo hamkoriga aylangan edi. Biroq Angliya o‘zining mintaqadagi ta’sirini saqlab qolish maqsadida Rossiyaning Buxoro bilan savdosiga to‘sqinlik qilish uchun jiddiy harakatlar qilgan. Jumladan, ingliz tovarlari Shimoliy Hindiston, Xitoy, Fors va Afg‘onistonda asta-sekin rus mahsulotlarini bozordan siqib chiqara boshlagan. A.Byornsning yozishicha, XIX asrning birinchi yarmida Buxoro amirligida savdo aloqalari o‘z taraqqiyotining eng yuqori cho‘qqisiga yetgan. Davlat siyosati ichki va tashqi savdoni rivojlantirishga faol ko‘maklashgan. Buxorodagi bozoru karvonsaroylar, Buyuk ipak yo‘li orqali shakllangan yo‘nalishlar savdo markazi sifatida katta ahamiyat kasb etgan. Mahalliy hokimiyatlar tomonidan bozor narxlari qat’iy nazorat ostida ushlab turilgan, bu esa davlat tomonidan iqtisodiy jarayonlarga bo‘lgan faol aralashuvni ko‘rsatadi. Buxoroga Yevropa, Hindiston, Xitoy va Forsdan savdogarlar oqib kelgan, bu esa shaharning Markaziy Osiyodagi yirik iqtisodiy markazlardan biriga aylanishiga olib kelgan. A.Byorns Buxoro amirligining XIX asr birinchi yarmidagi ijtimoiy-iqtisodiy holatini chuqur o‘rgangan ilk g‘arb tadqiqotchilaridan biri hisoblanadi. Uning kuzatuvlari mintaqaviy va xalqaro savdo aloqalarini, yirik davlatlar o‘rtasidagi iqtisodiy raqobatni hamda amirlikning ichki iqtisodiy siyosatini anglash uchun muhim manba bo‘lib xizmat qiladi.

Ушбу мақолада тезкор-қидирув фаолияти (ТҚФ) устидан суд назоратининг ҳуқуқий табиати, мақсади ва самарадорлиги масалалари атрофлича таҳлил этилган. Муаллиф суд назоратининг моҳиятини инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш ҳамда қонунийликни таъминлаш орқали адолатли судловни амалга оширишнинг муҳим институти сифатида ёритади. Шу билан бирга, суд назоратининг ташаббускорлик хусусияти, унинг процессуал шакллари ва ҳуқуқий тартибга солинишининг камчиликлари турли олимлар нуқтаи назаридан таҳлил қилинган. Мақолада суд назоратининг предмети аниқ белгиланиб, унинг ТҚТни амалга оширишда қонунийлик, тартиб ва ҳуқуқий мутаносибликка боғлиқ жиҳатлари асослаб берилган. Муаллиф суд назорати фақат расмий мақуллаш эмас, балки фаол ва ташаббускор ҳуқуқий институт бўлиши лозимлигини таъкидлайди.

Tadqiqotda tuxumdonning o’smalari va o’smasimon shakllari bo'lgan 126 nafar prepubertal va o’smir yoshdagi qizlarni olib borish natijalari keltirilgan. Tuxumdon o’smalari va o’smasimon shakllari o’smir qizlarda ko'proq uchradi (84,1%); ayniqsa kech o'smirlik davrida (15-18 yosh) ko’proq aniqlangan; prepubertal va pubertal yoshdagi qizlarda tuxumdonning o’smasimon hosilalari va o’smalari orasida tuxumdon kistalari ko'proq aniqlandi; tuxumdonning yaxshi sifatli o'smalari orasida etuk teratoma ko'proq aniqlangan (74,5%); bemorlarning 67,4 foizida jarrohlik davolash amalga oshirildi.

Mazkur maqolada Qoraqalpoq milliy liboslarining dastlabki shakllari, turli tasirlar natiyjasida ózgarish bosqichlari, ranglar politrasi, silueti, aksessuarlari haqida bayon qilingan. Qoraqalpoq milliy liboslarining boshqa millatlarning an’anaviy liboslaridan ajralib turuvchi naqshlari, ularning mazmun moxiyati haqida ham ta’kidlab ótilgan. Bundan tashqari hozirgi kunda nafaqat ayollar balki erkaklar garderobida ham óz órniga ega Etno uslubdagi kiyimlar, aksessuarlar haqqida tasavvurga ega bólish uchun malumotlar berilgan.