O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining jinoyat protseduralarida “Miranda qoidasi” deb ataladigan protsessual huquqiy tamoyillarning konstitutsiyaviy asoslari belgilab qo’yilgan. Hozirda fuqarolarning ushlangan chog’ida o’z huquqlaridan xabardor qilinishi, adolatni ta’minlashning eng muhim garovi sifatida e’tirof etilmoqda. Shu bois, ushbu maqolada “Miranda qoidasi” tushunchasi yoritiladi, so’nggi konstitutsiyaviy islohotlar doirasida bu tamoyillarning O’zbekistonda qanchalik aniq moddiylashtirilgani ko’rib chiqiladi.

Inson huquqlari har bir shaxsning erkinligi va qadr-qimmatini himoya qiluvchi asosiy tamoyillardan biridir. Afsuski, jamiyatda shunday sabablar – jins, millat, yosh, nogironlik yoki diniy e’tiqod asosida adolatsiz munosabatlar kuzatilishi mumkin. Shu bois, inson huquqlarini hurmat qilish va diskriminatsiyaga qarshi kurashish adolatli va barqaror jamiyat sari yo’l ochadi.

Ushbu maqolada ifodali o‘qishda intonatsiya, temp va ritmning funksional modelini matematik-lingvistik yondashuv asosida ishlab chiqish, prosodiyaning semantik, kognitiv va emotsional jarayonlardagi rolini aniqlash hamda ularni o‘qitish strategiyalariga integratsiya qilish masalalari yoritilgan. Tadqiqot aralash metodlar — akustik tahlil (Praat), lingvistik tahlil, matematik modellashtirish va pedagogik eksperiment asosida olib borildi. 90 nafar o‘quvchi ishtirokida o‘tkazilgan tajriba natijalariga ko‘ra, intonatsiya aniqligi, tempni boshqarish, ritmik barqarorlik va umumiy prosodik kompetensiya sezilarli darajada oshgani aniqlandi. Intonatsiya konturining silliqlashuvi, pitch diapazonining kengayishi, ritmik segmentlarning barqarorlashuvi va tempning semantik kontekstga moslashishi matematik modellashtirilgan grafiklar orqali ilmiy isbotlandi. Tadqiqot natijalari prosodiyaning o‘quvchilarda matnni chuqur idrok etish, emotsional tafakkur, mantiqiy segmentatsiya, xotira jarayonlari va nutq madaniyatini shakllantirishdagi o‘rnini tasdiqlaydi. Taklif etilgan matematik-lingvistik model o‘zbek tilida ifodali o‘qishni o‘rgatishning innovatsion metodik asosini yaratadi hamda lingvodidaktika, psixolingvistika va fonetika sohalari uchun nazariy-amaliy ahamiyatga ega.

Kirish. Afv va amnistiya institutlari jinoyat huquqida insonparvarlik tamoyilining muhim ko‘rinishlaridan biri sanaladi. Ushbu institutlar jinoyat sodir etgan shaxslar uchun jazoni yengillashtirish yoki jazoning jazoni o‘tashdan ozod etishni nazarda tutadi. Biroq afv va amnistiyaning qo‘llanish tartibi, ularning huquqiy oqibatlari hamda jinoyat uchun javobgarlik tizimidagi o‘rni bir qator amaliy va nazariy muammolarni keltirib chiqaradi.

Mazkur ilmiy ishda biznes va qimmatli qog‘ozlarni baholashning nazariy va amaliy jihatlari yoritilgan. Tadqiqot davomida kompaniya qiymatini aniqlashda qo‘llaniladigan asosiy yondashuvlar — diskontlangan pul oqimi (DCF), multiplikatorlar usuli va aktivlar asosida baholash metodlari tahlil qilingan.Natijalar shuni ko‘rsatadiki, texnologiya va sog‘liqni saqlash tarmoqlari yuqori qiymatga ega bo‘lsa, energetika va an’anaviy sanoat tarmoqlarida ushbu ko‘rsatkichlar nisbatan past. Ushbu tadqiqot natijalari biznes subyektlari va investorlar uchun qaror qabul qilish jarayonida amaliy ahamiyat kasb etadi.