Abstract. Ushbu ilmiy ishda jinoiy javobgarlikni belgilash jarayonida shaxsning yoshi, ruhiy holati va ijtimoiy maqomini hisobga olishning huquqiy asoslari hamda ularning amaliy ahamiyati chuqur tahlil qilinadi. Tadqiqotda voyaga yetmagan shaxslarning psixologik rivojlanish darajasi, ularning ijtimoiy tajribasining cheklanganligi va tarbiyaviy omillar tufayli jinoyat sodir etishdagi mas’uliyatini baholashning o‘ziga xos jihatlari yoritiladi. Shaxsning ruhiy holati nuqtai nazaridan aqli noraso yoki vaqtincha ruhiy buzilish holatlarida sodir etilgan xatti-harakatlarning jinoiy oqibatlari, sud-psixiatriya ekspertizasining o‘rni va jinoiy javobgarlikdan ozod etish mezonlari ko‘rib chiqiladi. Ijtimoiy maqom masalasida esa shaxsning oilaviy ahvoli, kasbiy faoliyati, jamiyatdagi nufuzi, jinoyat sodir etilishiga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan ijtimoiy muhit va ijtimoiy rolning ahamiyati tahlil qilinadi. Ishda O‘zbekiston Respublikasining amaldagi jinoyat kodeksi normalari, sud amaliyoti, xalqaro huquqiy standartlar hamda ilg‘or xorijiy tajribalar o‘zaro taqqoslanadi. Tadqiqot natijalari jinoiy javobgarlikni individuallashtirish, jazoni adolatli belgilash va insonparvarlik tamoyillarini kuchaytirishda muhim nazariy-amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi.