Abstract. Geosiyosiyani o‘rganayotganingizda, ko‘pincha shunday o‘ylaysiz: dunyo xaritasi – bu oddiy qog‘oz emas, balki u orqali ming yillik raqobatlarning izlari yashirin. XX asr boshlarida paydo bo‘lgan Heartland (Halford Makinder), Rimland (Nikolas Spaykman) va Lebensraum (Fridrix Ratsel) nazariyalari aynan shu raqobatni ochib beradi. Bu maqolada har bir nazariyani alohida ko‘rib chiqiladi va uning aniq tarixiy shakllanishini, asosiy ma’nosini va amaliy misollarini batafsil bayon etilib, solishtirib, farq va o‘xshashliklarini tahlil qilinadi. Maqsadimiz nafaqat faktlarni sanab o‘tish, balki bugungi kontekstda (Rossiya-Ukraina urushi, Xitoyning “Bir kamar, bir yo’l” loyihasi) ularning qanday holda ekanini ko‘rsatish hisoblanadi. Bu nazariyalar global gegemoniya o‘yinining qoidalari, lekin ularni o‘qiganda shuni unutmaslik kerakki, geografiya muhim, ammo insoniy qarorlar va texnologiyalar undan ustun chiqishi mumkin.