05.05.2025 "Modern Science and Research" xalqaro ilmiy jurnali 1 seriyasi. Volume 4 Issue 5
Abstract. Yashil kimyo zamonaviy kimyoviy sintezga innovatsion yondashuvni ifodalaydi va atrof-muhitga minimal zarar yetkazuvchi texnologiyalarni ishlab chiqishga qaratilgan. Ushbu maqolada ekologik jihatdan xavfsiz sintez usullarini qo‘llash samaradorligi tahlil qilinib, atom iqtisodiyoti, hal qiluvchi (solvent) ishlatilmaydigan reaksiyalar va katalitik tizimlardan foydalanish orqali chiqindilar hosil bo‘lishining oldini olish imkoniyatlari ko‘rib chiqiladi. Biokataliz, mikroto‘lqinli nurlanish yordamida sintez va superkritik suyuqliklar kabi muqobil reaksiya usullari ekologik va iqtisodiy samaradorlik nuqtayi nazaridan baholanadi. Sanoat va ilmiy tadqiqot muhitida yashil kimyo tamoyillarini integratsiyalash natijasida energiya samaradorligi, resurslardan oqilona foydalanish va xavfli moddalarning kamayishi kabi muhim yutuqlarga erishilmoqda. Shuningdek, turli sintez yo‘llarining ekologik ta’sirini miqdoriy baholash maqsadida hayotiy sikl tahlili usullari qo‘llaniladi. Tadqiqot davomida zararli reagentlar o‘rniga barqaror muqobillar qo‘llangan muvaffaqiyatli yashil sintez strategiyalarining amaliy misollari tahlil qilinadi.
Keywords: yashil kimyo, barqaror sintez, atom iqtisodiyoti, biokataliz, hal qiluvchi ishlatilmaydigan reaksiyalar, hayotiy sikl tahlili, ekologik ta’sir.