Abstract. Ushbu tadqiqot qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlarning nazariy asoslari va amaliy qo‘llanish xususiyatlarini tahlil qilishga qaratilgan. Tadqiqot davomida zaruriy mudofaa, haddan tashqari zarurat holati, jinoyatchilarni ushlash va xizmat vazifasini bajarish kabi asosiy holatlar o‘rganildi. Sudlov amaliyotidagi qo‘llanish muammolari va ularning yechimi yo‘llari ko‘rsatildi. Natijalar qonunchilik va sud amaliyotining uyg‘unligini ta’minlash zarurligini ko‘rsatadi. Qiyosiy-huquqiy tahlil asosida milliy qonunchilikni takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqildi.