XIX ASRNING 2-YARMIDA BUXORO AMIRLIGIDAGI IJTIMOIY HAYOT VOZEH ASARLARI MISOLIDA

29.05.2025 "Modern Science and Research" xalqaro ilmiy jurnali 1 seriyasi. Volume 4 Issue 5

Abstract. XIX asrning 2-yarmidagi Buxoroning siyosiy-ijtimoiy hayoti amir Nasrulloxon(1826-1860) hamda amir Muzaffarxonlar(1860-1885)ning nomlari bilan ko’zga tashlanadi. Fikr yuritilayotgan davr tarixini, xalqning turmush tarzi, ijtimoy hayotini o’rganishda esa ular bilan hamnafas bo’lgan zamondosh olimlarning bizgacha yetib kelgan asarlari muhim rol o’ynaydi. XIX asr oxiridagi Buxoro amirligidagi axloqiy qadriyatlar haqida ma'lumot beruvchi asarlar orasida bir necha muhim manbalar mavjud. Ushbu davrda yozilgan asarlar, ayniqsa, Buxoro amirligining axloqiy qadriyatlari, diniy qarashlar va madaniy an'analari haqida muhim ma'lumotlarni taqdim etgan. Ushbu maqolada ijtimoiy sohaning asosiy metodlaridan chuqur tahlil qilish hamda tarixiylik usuli asosida aniqlangan ma’lumotlardan foydalanilgan holda Vozehning asarlari misolida amirlikdagi ijtimoy hayot qisman bo’lsada yoritib beriladi. Aynan fikr yuritilayotgan davr tojik adabiyotida ko’zga koʻringan namoyandalardan biri Rahmatulloh Vozehdir. Vozeh qalamiga mansub bir necha mashhur asarlardan xususan, “Aqoid un nisa” risolasidan foydalanib Buxoro xalqining ijtimoiy tarixi bayon etiladi. Olimning boshqa zamondosh shoirlardan farqini ham aynan Buxoro amirligidagi ijtimoiy hayotni ochiqchasiga, hech qanday oshirib yozishlarsiz, xolis va haqqoniy bayon etganligida, kamchiliklarni yashirmaganligida ko’rish mumkin.

Keywords: Rahmatulloh Vozeh, Anoid un-nisa, madrasa, Qur’on, hadis, shariat, qori, ayollar, g’usl,jamiyat, Buxoro amirligi


Telegram ZENODO OpenAire Copernicus Cyberleninka Google Scholar Impact Factor