Abstract. Ushbu maqolada telekommunikatsiya tarmoqlarining barqaror va xavfsiz ishlashini ta’minlashda monitoring va nazorat tizimlarining tutgan o‘rni chuqur tahlil qilinadi. Telekommunikatsiya tarmog‘i komponentlarining holatini real vaqt rejimida kuzatish, nosozliklarni tezda aniqlash va bartaraf etish, trafikni boshqarish hamda xavfsizlik tahdidlarini oldindan aniqlash uchun qo‘llaniladigan zamonaviy dasturiy vositalar turlari o‘rganiladi. Maqolada ochiq kodli (open source) va tijorat (commercial) monitoring vositalari solishtirilib, ularning funksional imkoniyatlari, afzalliklari va cheklovlari batafsil ko‘rib chiqiladi. Bundan tashqari, Software-Defined Networking (SDN) texnologiyasining monitoring jarayonlariga ta’siri, sun’iy intellekt asosidagi tahlil va avtomatik javob berish mexanizmlari, hamda real amaliyotdagi ilg‘or tajribalar haqida ham fikr yuritiladi. Maqola yakunida monitoring tizimini tanlash mezonlari va uni samarali joriy etish bo‘yicha amaliy tavsiyalar beriladi.