HUQUQIY XIZMATLAR SOHASIDA SUN'IY INTELLEKT ETIKASI

18.12.2024 "Modern Science and Research" xalqaro ilmiy jurnali 1 seriyasi. Volume 3 Issue 12

Abstract. Ushbu maqolada sunʼiy intellekt va huquq, huquqiy xizmatlar sohasida sunʼiy intellektdan foydalanish etikasi, shu mavzuda olib borilgan tadqiqotlar, statistikalar hamda tadqiqot mavzusining dolzarbligi, natijalari yoritilgan. Shuningdek, izlanishlar natijasida huquqiy xizmatlar etikasi boʻyicha olib borilgan xalqaro tadqiqotlar va statistikalar oʻrganildi. Korporativ yuridik bo‘limlarning etikasi: KPMGning Global Yuridik Bo‘lim Benchmarking Tadqiqoti natijalariga ko‘ra, yuridik bo‘limlarning 67 foizi o‘z tuzilmalarini kompaniyaning biznes bo‘linmalari va huquqiy sohaga moslashtirishga harakat qilmoqda. Bu uslub yuridik xizmatlarning etikasini ta’minlashga yordam beradi. Lekin, tashkilotlarning ichki ehtiyojlarini qondirish uchun tashqi mutaxassislarga bo‘lgan talab yuqori, bu esa huquqiy xizmatlarda doimiy etik standartlarni saqlashda qiyinchilik tug‘dirishi mumkin; Ethics & Compliance Initiative (ECI) tomonidan olib borilgan tadqiqotlar: 2023 yilgi GBES (Global Business Ethics Survey) tadqiqotiga ko‘ra, korxonalarning faqat 30 foizi to‘liq etik va muvofiqlik dasturlarini joriy etgan. Bu dasturlar huquqbuzarlik xavfini kamaytirishda juda muhim rol o‘ynaydi. Bunday tashkilotlarda xodimlar noetik xatti-harakatlarni xabar berish ehtimoli ko‘proq bo‘lsa-da, bu xabar beruvchilarga nisbatan qasos olish holatlari ham ortgan. Bu esa etik muhitda davomiy muammo ekanligini ko‘rsatadi; Etik madaniyat va halollik: ECI tadqiqotlari ko‘rsatadiki, yuqori sifatli etik dasturlarni joriy etgan kompaniyalar huquqiy va moliyaviy xavflarni kamaytiradi. Bunday tashkilotlarda xodimlar o‘z rahbariyatiga nisbatan yuqori ishonch bildiradi, bu esa umumiy ish samaradorligini oshirish va uzoq muddatli muvaffaqiyatga erishishda yordam beradi. Shu bilan birga, kuchli etik dasturlarga ega kompaniyalar 5.6 advokatni har 1 milliard dollar savdo uchun ish bilan ta’minlashadi va bu ularning huquqiy risklarni samarali boshqarishiga imkon beradi. Ushbu natijalar huquqiy xizmatlarda etika va muvofiqlikning qanchalik muhimligini tasdiqlaydi. Etik madaniyat va ishonchni oshirish, xalqaro darajadagi qoidalar va me’yorlarga moslashish orqali tashkilotlar o‘z xodimlari va mijozlari oldidagi mas’uliyatini mustahkamlay oladi.

Keywords: sunʼiy intellekt, raqamli texnologiyalar, huquqiy xizmatlar, maʼlumotlar ishonchliligi, professional standartlar, etik kodekslar, etik komissiyalar, shaffof tizim.


Telegram ZENODO OpenAire Copernicus Cyberleninka Google Scholar Impact Factor