Maqolada Dostoyeviskiyning inson psixalogiyasini ochib berish mahorati, uning “Oydin tunlar” romani, asar qahromoni bo‘lgan xayolparast haqida suhbatlashamiz. Inson ichki olamida muhabbatga bo‘lgan muhtojlik, uning o‘rni shu bilan birga yolg‘izlik qo‘rquv masalalari ochib berilgan. Bu orqali Dostoyeviskiy asarlarini chuqur o‘rganish, uni kitobxonlarga tushuntirish maqsad qilingan.

Quyidagi maqola O‘tkir Hoshimovning “Tushda kechgan umrlar” va Remarkning “Gʻarbiy frontda oʻzgarish yoʻq” asarlarining o‘xshash jihatlari mavzusida yozildi. Maqola orqali insonlar taqdiri zamon va makon oralig‘iga qaramay, o‘xshash bo‘lishi mumkinligini bilib olishimiz.

Mumtoz adabiyotda tazkiralar, oʻz mohiyatiga koʻra, tarixiy, adabiy manba sifatida qadrlanadi. Ayniqsa, tasavvufiy tazkiralarda nafaqat erkak, balki so‘fiy ayollar hayoti, tarjimayi holi va maʼnaviy maqomlari ham oʻziga xos tarzda aks etgan. Ushbu maqolada yozma manbalarda orifa ayollar tasviri haqida faqatgina ayol so‘fiylar ismi zikr qilingan tazkira muallifi Abu Abdurahmon Sulamiy asariga tayanilgan holda ma’lumot beriladi.

Mazkur maqolada buyuk mutafakkir Alisher Navoiy ijodining yuksak namunasi bo‘lgan “Lison ut-tayr” dostoni va undagi “Shayx Sa’non” hikoyati tahlil qilinib, undagi tasavvufiy g‘oyalar yoritilgan. Asarda insonning ma’naviy kamolot sari yo‘li, Haqqa yetishish bosqichlari hamda ruhiy poklanish jarayonlari tasavvuf falsafasi asosida talqin etiladi. Bundan tashqari maqolada Alisher Navoiyning tasavvuf va uning naqshbandiya ta’limotidagi o‘ziga xos qarashlariga ahamiyat berilgan. Asar kompozitsiyasining o‘ziga xosligiga diqqat qaratilib, undagi har bir detall Alisher Navoiyning, eng avvalo, islomiy, so‘ngra tasavvufiy dunyoqarashini o‘zida aks etgani tahlillar orqali asoslangan.

Mazkur maqolada o‘zbek xalq shoiri Zulfiya Isroilovaning ma’naviy merosi va uning nomi bilan bog‘liq bo‘lgan Davlat mukofoti an’analarining tarbiyaviy hamda ma’naviy ahamiyati tahlil qilinadi. Shoiraning ijodiy faoliyati, ayolning jamiyatdagi o‘rni, Vatanga sadoqat va insoniylik g‘oyalarini targ‘ib etgan asarlarining ta’siri yoritiladi.Zulfiya nomidagi Davlat mukofoti — bu shunchaki mukofot emas, balki yosh avlodni ezgulikka, ijodga va ma’naviy yuksalishga undovchi ma’naviy qadriyat sifatida talqin qilinadi. Ushbu mukofot orqali O‘zbekiston yosh qizlari o‘z iqtidorini namoyon etib, Vatanga muhabbat, bilim va ijod orqali xizmat qilishga ruhlanadilar. Maqolada Zulfiya Isroilovaning hayoti va asarlarida ifodalangan ayollik, mehr, sadoqat va vatanparvarlik g‘oyalari bilan ushbu mukofotning bugungi kundagi ahamiyati o‘rtasidagi ma’naviy bog‘liqlik tahlil qilinadi. Zulfiya merosi — bu ayol qalbining sadosi, xalq ruhining ohangi, millatning orzusi va sadoqatining ramzidir. Uning nomi bilan bog‘langan mukofot esa o‘zbek ayolining or-nomusi, iste’dodi va ma’naviy kuchini avlodlarga eslatib turuvchi abadiy ilhom manbaidir.